Leverancier vleugels levert zelfspelende vleugel voor mini-concert bij KPMG Meijburg: ‘Hoe opnames één-op-één worden weergegeven is echt uniek in de pianowereld’

Al bijna een jaar is KPMG Meijburg & Co trotse pianosponsorpartner van Het Concertgebouw. Om deze samenwerking te vieren wordt er op 4 juli een uniek Piano Lunchconcert georganiseerd op het hoofdkantoor in Amstelveen. Piano’s Maene is dé pianoleverancier van Het Concertgebouw en levert speciaal voor deze middag bij Meijburg een (zelfspelende) vleugel. Marc van der Marel, filiaalverantwoordelijke van Piano’s Maene in Alkmaar, vertelt alles over deze bijzondere vleugel, zijn passie voor pianospelen en aan welke eisen een professionele vleugel voor Het Concertgebouw moet voldoen.

Marc groeide op in een muzikaal gezin. Zijn vader was pianist en organist. ‘Thuis hadden we een heel groot orgel staan. Vanaf m’n vijfde zat ik daar samen met mijn vader al achter. Op m’n achtste ben ik op orgel-les gegaan, maar na een paar jaar voelde dat een beetje oubollig en niet stoer. Daarom stapte ik op m’n twaalfde over op piano. Dat speel ik al bijna vijfentwintig jaar. Daarnaast geef ik pianoles.’

Open sollicitatie

Toen er een studiekeuze gemaakt moest worden, wilde Marc aan de ene kant heel graag naar het Conservatorium. Toch werd het uiteindelijk economie in Den Haag en daarna bedrijfskunde in Amsterdam. ‘Ik wilde iets verstandigs gaan doen. Iets meer richting de toekomst. Na m’n studie ben ik in de consultancy terechtgekomen en ging ik aan de slag bij een financiële dienstverlener. Dat was vrij snel niet meer zo heel interessant. Die piano was toch echt meer mijn ding. Ik stelde mezelf de vraag: als alles mogelijk was, waar zou ik dan willen werken? Dit bedrijf stond bovenaan m’n lijstje. Ik stuurde een open sollicitatie en een maand later, in 2015, had ik een baan.’

Destijds heette Piano’s Maene nog Ypma Piano’s – het oudste pianobedrijf van Nederland. In 2019 werd is Ypma Piano’s overgenomen door Piano’s Maene. Vorige maand namen zij ook Clavis Piano’s over. Inmiddels zijn er in Nederland vier vestigingen van Piano’s Maene en in België nog eens vijf. Het hoofdkantoor van dit van oorsprong Belgische bedrijf is gevestigd in Ruiselede.

Niet alleen voor de concertpianist

Marc: ‘Als Piano’s Maene zijn we vertegenwoordiger van Steinway, de Rolls-Royce onder de piano’s. Maar we zijn er niet alleen voor de concertpianist. We willen iedereen enthousiast maken om piano te gaan spelen. Daarom leveren we piano’s in alle segmenten en prijsklassen. Zo hebben we ook een goedkoper segment, zoals Yamaha en Kawai, en bieden we twee eigen merken. Daarnaast hebben we digitale piano’s.’ Marc voegt toe dat Piano’s Maene zich niet alleen richt op verkoop. ‘Eigenlijk doen we alles wat met piano’s te maken heeft. Verkoop, verhuur, stemmen, onderhoud, maar ook revisie en restauratie, transport en het bouwen van piano’s. Zo bouwen we replica’s van historische instrumenten, bijvoorbeeld de Broadwood van Beethoven of de Pleyel-vleugel waar Chopin op speelde.’

Piano’s Maene is al jaren leverancier en vertegenwoordiger van Steinway in Nederland. Toen Steinway hun eigen leveranciers uitzocht in alle landen, kozen ze voor Ypma Piano’s. Marc: ‘In die hoedanigheid leveren we nog altijd Steinway-vleugels aan alle grote zalen in Nederland. Naast Het Concertgebouw leveren we bijvoorbeeld aan De Doelen in Rotterdam, het Philharmonie Haarlem, Nationale Opera & Ballet in Amsterdam, maar ook aan conservatoria, zoals het Koninklijk Conservatorium Den Haag en het Conservatorium Maastricht.’

Een vleugel die kan brullen

Waar moet een goede vleugel aan voldoen? ‘Als pianist wil je kunnen kleuren met muziek’, legt Marc uit. ‘Het is een soort schilderij. Je wilt je gevoel in die vleugel kunnen leggen. De vleugel moet een soort vertaling of verlengstuk zijn van jezelf. Een vleugel van Steinway biedt die mogelijkheid. Je hebt een prachtig dynamisch bereik, van fluisterzacht tot heel mooi hard. Het wordt nooit schel of lelijk. Hierdoor kun je helemaal verzinken in de muziek. Bij het goedkopere segment heb je niet het gereedschap om je helemaal uit te drukken. Je bent beperkter door de kwaliteit van de vleugel. Bij Steinway zijn de mogelijkheden ongelimiteerd.’

Dat is maar goed ook, want de eisen van een concertpianist zijn hoog. Marc: ‘Bij de aanschaf wordt er geselecteerd in de Steinwayfabriek in Hamburg. Als Het Concertgebouw een nieuwe vleugel aanschaft, dan gaat er een delegatie naar Hamburg waar er minimaal zes dezelfde vleugels naast elkaar staan. Er mag dus worden gekozen. Er gaat een pianist mee, maar ook een stemmer en de directie. Het leuke is: zelfs wanneer je zes identieke vleugels naast elkaar zet, klinken ze toch alle zes net anders. Het blijft handwerk en het zijn natuurlijke materialen. Het is bijvoorbeeld maar net welk stukje van de boom is gebruikt of welke nerfstructuur. Het zijn misschien kleine details, maar wel belangrijke. In een grote zaal zoals Het Concertgebouw heb je een krachtige vleugel nodig die kan brullen, maar die ook heel klein kan spelen. Daarom wordt er zorgvuldig geselecteerd.’

Een vleugel op maat

Pas wanneer de vleugel is geleverd, begint voor Piano’s Maene het echte werk. ‘Iedere pianist heeft weer eigen wensen’, licht Marc toe. ‘De ene pianist wil ietsje lichter, de ander wil ‘m ietsje zwaarder of in de bas wat ronder. Als er tien toppianisten in Het Concertgebouw spelen, dan hebben ze allemaal hun eigen wensen. Ze spelen ook allemaal een ander repertoire. Voor Bach heb je bijvoorbeeld net een ander touché nodig dan voor Rachmaninoff. Er wordt dus heel veel maatwerk uitgevoerd. Het mooie is dat dat ook kan. Je kunt Steinway-vleugels op wens afstellen, qua mechaniek en klank. Onze stemmers komen de vleugels voorbereiden voor ieder concert. Dat is één van onze specialiteiten.’

Revolutionaire ontwikkeling

Daarnaast levert Piano’s Maene nu ook een zelfspelende vleugel: de Steinway & Sons Spirio. ‘Zo’n honderd jaar geleden had je de pianola – een soort speelautomaat met pianorollen met gaatjes’, vertelt Marc. ‘Door de beperkte dynamiek klonk dit vrij houterig. Met de Steinway Spirio is er een mechaniek ontwikkeld die in staat is om het exacte touché van de pianist op te nemen. Van pianissimo tot forte. Vervolgens kun je deze opname via een tablet met bluetooth weer afspelen op de Spirio. In de pianowereld een revolutionaire ontwikkeling.’

Hoe dat precies werkt? Marc: ‘Als pianist speel je de toets op het witte, aan de voorkant. Wanneer je dit aan de binnenkant bekijkt, is het een soort wip. Bij een Spirio zit de mechaniek aan de achterkant. Dat zie je niet, want dat zit onder de vleugel. Onder iedere toets zitten solenoids, een soort elektromagnetische pinnetjes. Die zijn in staat om iedere toets op meer dan 12.000 manieren, snelheden en afstanden aan te sturen. De toets wordt dus niet aan de voorkant omlaag gedrukt, maar aan de achterkant omhooggeduwd. Wat een Spirio opneemt is puur die pinnetjes, dus hoe de toetsen moeten worden aangestuurd. Daarom kun je de opnames ook uitwisselen. Als je op de ene Spirio een opname maakt, kun je die exact afspelen op een andere Spirio.’

Piano Lunchconcert

Marc: ‘Tijdens een relatie-evenement voor sponsoren in Het Concertgebouw ontmoette ik Nynke van der Hem (Communicatie adviseur sponsoring bij Meijburg). We raakten aan de praat. Ik sprak met haar af dat wanneer Meijburg ooit iets zou willen doen met een piano, wij die konden leveren. Toen kreeg ik onlangs van haar een mailtje: of we een vleugel konden leveren voor een concert van klassiek pianist Jan-Willem Rozenboom.’ Op 4 juli wordt er een Piano Lunchconcert georganiseerd bij Meijburg in Amstelveen, waarbij Jan-Willem Rozenboom een mini-concert verzorgt. Marc vervolgt: ‘Om het nog wat laagdrempeliger te maken, leek het me leuk om hiervoor de zelfspelende Spirio vleugel te leveren. Ik ben erg benieuwd naar de reacties. De manier waarop opnames via de Spirio één-op-één worden weergegeven is echt uniek in de pianowereld.’